Deze week zat ik met een groepje mensen te overleggen over de website van de kerk, de wekelijkse nieuwsbrief en de Scipio-app. Als redactie zoeken we naar verbeteringen van het nieuws en de manier waarop dat wordt aangeboden: Wat plaats je waar en wat plaats je niet? En welke dingen willen we wel op de website zetten maar niet op de Scipio-app? Wat is bestemd voor intern en wat juist voor extern? Hoe zorg je ervoor dat artikelen die je plaatst aantrekkelijk om te lezen zijn? En dat de informatie die we delen relevant is voor de lezers? Tot wie richten we ons eigenlijk?
Uiteindelijk gaat het in al die vragen om communicatie. Het simpelste model, als het over communicatie gaat, is dat van zender – boodschap – ontvanger. Er is iemand die een boodschap stuurt naar een ontvanger. En als de boodschap overkomt bij degene aan wie die boodschap gericht is, is de communicatie gelukt. Inmiddels zijn we er wel achter dat dit model iets te simplistisch is. De werkelijkheid is veel complexer. Bijvoorbeeld, de manier waarop je communiceert, het medium, draagt bedoeld of onbedoeld ook mee aan de boodschap en hoe die boodschap begrepen wordt door de ontvanger. En zo zijn er wel meer complicerende factoren. Als ik een bepaald woord gebruik, bedoel ik daar dan precies hetzelfde mee als de ander datzelfde woord gebruikt? Enzovoort enzovoort. Maar wat het simpelste communicatiemiddel wel duidelijk maakt, is dat er van communicatie geen sprake kan zijn als er geen ontvanger is. Ik kan honderd mails sturen, maar zolang degene aan wie ik die mails stuur zijn mailbox niet opent, is er van geen sprake van communicatie. Communicatie is meer dan zenden alleen; er hoort ook afstemming op elkaar bij. Goede communicatie is niet alleen maar zenden en de ander laten ontvangen. Maar ook checken of die ander wel echt begrepen heeft wat ik probeerde te communiceren. En dus ook openstaan voor feedback.
Dat communicatie nog knap ingewikkeld is, merken we heel regelmatig in de kerk. We begrijpen niet altijd wat de ander drijft. We willen soms niet begrijpen wat de ander bedoelt. We vullen in zonder goed geluisterd te hebben. We spreken ons oordeel al uit nog voor we ons afgevraagd hebben of we de ander wel echt goed begrepen hebben. Goedbedoelde woorden slaan soms zomaar de plank mis. Wat voor de een gesneden koek is, is voor de ander abacadabra.
Door te communiceren ontstaat gemeenschap
Ik word daar wel eens verdrietig van. Hoe mensen langs elkaar heen praten. Hoe mensen alleen maar zenden zonder te willen ontvangen. Juist in de kerk zouden we toch moeten weten dat communicatie hand in hand gaat met gemeenschap. In meerdere talen zijn die woorden zelfs verwant. In het Engels bijvoorbeeld: communication en community. Door te communiceren ontstaat er gemeenschap. In de tijd van analoge telefonie werden we letterlijk aan elkaar verbonden als we iemand opbelden. Ik vind dat prachtig als ik daar iets van meemaak, als communicatie tot gemeenschap leidt. Mensen die elkaar beter begrijpen en daardoor ook sterker aan elkaar verbonden raken.
Uiteindelijk is dat toch ook hoe God met ons omgaat. Hij zoekt verbondenheid met ons en hoe doet hij dat? Door te spreken tot ons. Door het Woord van God naar deze wereld te sturen. Door Gods communicatie ontstaat verbondenheid tussen God en mensen. En ja, daar zijn wij als ontvangers van Gods spreken dan ook essentieel voor. Laatst las ik het verhaal over de roeping van Samuel. In dat verhaal wordt ook zo duidelijk hoe belangrijk het is om echt ontvanger van communicatie te willen zijn. Samuel die leert om ontvankelijk te zijn voor wat God te zeggen heeft: ‘Spreek, Heer, uw dienaar luistert’ (1Samuel 3). En zo leert hij God kennen.
Spreek, Heer, uw dienaar luistert
Diepere verbondenheid met elkaar in de gemeenschap begint met goede communicatie: elkaar willen bereiken, weten welke boodschap ons verbindt en ontvankelijk willen luisteren.
