Bijbeltekst: Lucas 1 : 26 t/m 38 en Mattheüs 1 : 18 t/m 25.

We zitten weer in een harde lockdown. Maar hoe ga je daar nu mee om? Verzet je jezelf innerlijk daartegen? Door te zeuren, te klagen, te mopperen en te jeremiëren? Of misschien wel door burgerlijke ongehoorzaamheid? Of aanvaard je de situatie en kijk je wat je vanuit de situatie wel kunt? Accepteren lijkt soms een capitulatie. Maar is dat ook zo? Laten we eens zien welke weg hét Kerstgezin ons hierin wijst.

Maria.
Wanneer een generaal zich overgeeft dan wordt dat beschouwd als een nederlaag en een vernedering. Maar dat is militair gezien. Wanneer je het uit menselijk standpunt bekijkt dan zie je dat overgave vaak de start van een nieuw begin is en de opmaat tot een mooiere en betere periode. Je blijven verzetten leidt tot ergernis, frustraties en wrok en is niet goed voor je bloeddruk. Maar je neerleggen bij de situatie en zoeken naar andere mogelijkheden leidt vaak tot creativiteit en mooie initiatieven. Overgave leidt dan tot nieuwe mogelijkheden. Maria is een jonge vrouw, men denkt dat ze een jaar of 15,16, of 17 geweest moet zijn. Ze leidt een eenvoudig bestaan, terwijl ze toch van David afstamt. Ze is aan het werk in haar huisje, als daar plotseling Gabriël naast haar staat. Als wij aandachtig bezig zijn met iets en er staat plotseling iemand naast je, dan schrik je ook. Maar Maria zeker, want de stralende aanwezigheid van deze Aartsengel, de Hoofdboodschapper van God is wel heel bijzonder. Wanneer ze van de eerste schrik bekomen is, vertelt hij iets dat welhaast nog wonderlijker is. Maar Maria’s reactie is anders dan die van haar aangetrouwde neef Zacharias, Lucas 1 : 18. Het is geen ongeloof. Maar een vooral ‘technische’ vraag; ‘Hoe kan dat ? Ik ben nog helemaal niet met een man naar bed geweest’? Maar Maria’s blik is op het aardse gericht en Gabriël richt dan haar blik op het hemelse. Het is de Heilige Geest die je zwanger zal maken. Voor iemand die gelooft is 1+1=2. Wanneer de Heilige Geest de aarde kan scheppen, met alles erop en eraan en elk voorjaar kan vernieuwen. Dan kan Hij ook een kindje laten groeien in de baarmoeder van een maagd. En Maria gelooft dat, kijk maar naar haar reactie, “ De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd”, vers 38 van Lucas 1. Maria geeft zich over. Dat is een andere reactie dan die van bijvoorbeeld; Mozes en Jeremia, die allerlei uitvluchten bedachten toen God hen riep of als die van Gideon, die het waagde God zelfs tweemaal om een teken te vragen, terwijl hij wist wat de uitkomst zou zijn, of die van Jona, die op de loop ging en dacht dat hij God, de schepper van hemel en aarde kon ontlopen. Nee, dit eenvoudige meisje is wijzer dan deze profeten. En daardoor ontvangt zij een ongelofelijke zegen, een ongedacht en onverwacht geschenk. Ze mag de moeder van de Heer worden, Hem onder haar hart dragen en Hem letterlijk dienen met haar lichaam. En later haar moederlijke liefde en zorg. Haar overgave wordt een zegen. Ze is en wordt de meest begunstigde vrouw op de hele wereld, want er is er maar één die de moeder van de Heer mag zijn en dat is Maria.

Jozef.
Maar er is een probleempje. Jozef is niet op de hoogte van dit alles. Hij ziet dat Maria’s buik groeit. Ze is zwanger en het kind is niet van hem, dat weet hij zeker. Ook zijn ze nog niet getrouwd, wel uitgehuwelijkt maar ze leven nog niet samen. Jozef denkt dat er een derde in het spel is. Dat is ook zo, maar anders dan hij denkt. Hij besluit om Maria in stilte te verlaten. Hij wil haar een schandaal besparen, want hij is een rechtschapen man, een goed mens, zouden wij zeggen. Bovendien houdt hij van Maria. Maar dit moet kost wat het kost voorkomen worden en daarom verschijnt hem een engel in een droom. Zie je het verschil? Maria werd bezocht door Gabriël persoonlijk, van aangezicht tot aangezicht. Maar Jozef ziet alleen een engel in zijn dromen, nu en later nog twee keer, bij de vlucht naar en de terugkeer uit Egypte. Verschil moet er blijkbaar zijn. Toch is Jozef niet onbelangrijk, integendeel. Zijn rol is zelfs cruciaal. Er wordt wel gezegd dat Jozef belangrijk was omdat Jezus’ afstamming van David dan vorm zou krijgen, want Jozef stamt van David af. Maar volgens mij is dat slechts ten dele correct, want ook Maria zelf stamde van David af. Nee, het gaat Mijnsinziens om iets anders. Als Jozef Maria verlaat dan wordt Jezus een onwettig kind. En naast dat dit allerlei moeilijkheden voor moeder en kind kan opleveren, is er nog iets belangrijkers aan de hand. Jezus moet onder de wet van Mozes zijn om die wet te kunnen vervullen. Hoe kan Hij de wet vervullen, als Hijzelf een onwettig kind is. Daarom moet Jozef Hem wettigen. Hem als zijn zoon beschouwen. Door de boodschap van de engel wordt Jozef ingeschakeld in Gods heilsplan. Jozefs blik was op het aardse gericht en dan zie je soms geen uitweg meer. Maar de engel richt Jozefs blik op de hemel en dan openen zich nieuwe perspectieven. En wat doet Jozef dan? “Jozef werd wakker en deed wat de engel van de Heer hem had opgedragen: hij nam haar bij zich als zijn vrouw”, Mattheüs 1 : 24. Jozef geeft zich over en daardoor wordt hij geadopteerd als de aardse vader van de Heer. Hij mag hem dienen met zijn vaderlijke zorg. En hij ontvangt zegen, niet alleen kan hij nu de vrouw van wie hij houdt bij zich nemen, maar na Jezus krijgen ze nog meer zonen en een dochter. Alleen om ervoor te zorgen dat Jezus zonder twijfel van de Heilige Geest ontvangen is, heeft Jozef geen gemeenschap met Maria, tot Jezus geboren is. Maar Maria is een gewone vrouw en zij geeft haar man nog meer kinderen, want “kinderen zijn een geschenk van de Heer, de vrucht van de schoot is een beloning van God. Als pijlen in de hand van een schutter, zo zijn kinderen, verwekt in je jeugd”, Psalm 127 : 3 en 4. Wij kennen Jakobus en Judas en Johannes als kinderen van Jozef en Maria en de aardse broers van Jezus. Jozefs pijlenkoker is door God goed gevuld. En stuk voor stuk zonen om trots op te zijn. Ook hier is overgave een zegen.

Jezus.
Maar dat kleine ventje in die voerbak weet van dit alles niets. Hoe zal Hij opgroeien? Wat zal Hij doen? Zal Hij de plaats innemen die Hem is toebedeeld en de rol spelen die voor Hem is weggelegd? Zo automatisch als het lijkt is het zeker niet. Kijk maar naar onze Koning Willem Alexander. Als kind wist hij al welke rol er van hem verwacht werd, zijn toekomst lag min of meer vast. Maar we weten dat hij daarmee behoorlijk geworsteld heeft in zijn puberteit. En dat er geen garantie bestond dat hij ook daadwerkelijk de taak van Koning op zich zou nemen. Hoe zat dat bij Jezus? En klein tipje van de sluier wordt opgelicht wanneer Jezus als twaalfjarige naar de tempel in Jeruzalem gaat, in Lucas 2 : 41 t/m 52. Jezus begeert bij Zijn hemelse Vader te zijn. Hij kent dus Zijn echte vader! Maar Hij geeft zich ook over. Hij buigt het hoofd voor de wet van God, het vijfde gebod; “Toon eerbied voor uw vader en uw moeder”, Exodus 20 : 12. Want wat doet Jezus? “Hij reisde met hen terug naar Nazareth en was hun voortaan gehoorzaam”, Lucas 2 : 51. Jezus schikte zich in Zijn aardse positie. Zo kon Hij de wet vervullen. Wanneer Hij aan zijn rondreis begint op ongeveer dertig jarige leeftijd, horen we niets meer over Jozef, hoogstwaarschijnlijk is hij reeds gestorven. Zijn moeder volgt Hem wel. En ook als Zijn leven op het eind loopt geeft Jezus zich over. In de olijftuin van Getsemane bidt Hij tot Zijn hemelse Vader, vlak voor Zijn gevangenneming. “Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan mij voorbijgaan! Maar laat het niet gebeuren zoals ik het wil, maar zoals u het wilt”, Mattheüs 26 : 39b. Hoor je de echo van Maria’s reactie? Jezus geeft zich over aan Zijn Vader. En als Hij dan aan het kruis sterft geeft Hij ook zijn geest over aan Zijn Vader; “Vader in Uw handen leg ik Mijn geest”, Lucas 23 : 46. Door deze overgave van Jezus overwon Hij de dood. Was het toen over en uit? De Emmaüsgangers dachten van wel en velen met hen. Maar op de Paasmorgen werd duidelijk dat Jezus overgave leidde toe overwinning. Het werd een zegenvierende overgave. Zo opende zich de weg van vergeving van zonden en een eeuwig leven. Geef je dan over aan die Heer. De Redder van de wereld, houdt vol, strijd de strijd en dan zal ook jij straks de zegenkrans ontvangen. Kerst begint met een kindje in de kribbe en eindigt met de Man van smarten. Maar pas door de Man van Golgotha, krijgt het Kind van Bethlehem betekenis. Immanuel; God met ons!
Ik wens u en jou gezegende kerstdagen.
F.L.