Misschien kent u dat ook wel, u moet een keuze maken. Bij een aankoop misschien; welke van de twee is nu de beste? Of u staat voor een belangrijke tweesprong in uw leven; wat moet ik doen? Zo zijn er tal van dilemma’s in een mensenleven. Sommige minder vergaand, anderen ingrijpender. Dan hoor je vaak de verzuchting; wat is wijsheid? Die vraag kan ook in je geloofsleven zomaar ineens opkomen. Wel meedoen met die anderen of toch maar liever niet? Mij aansluiten bij deze groep mensen of toch maar liever neutraal blijven? Je kunt er soms slapeloze nachten van hebben. Maar hoe kom je nu aan wijsheid? Waar komt die vandaan? En hoe herken ik die? De Bijbel heeft een boek van wijsheid, het boek Spreuken. Daaruit wil ik de komende tijd met u samen wijsheid putten in de Wandelgesprekken.

SPREUKEN 1 : 1 T/M 9

DE BRON
Wat is wijsheid? Wat wijsheid is wordt duidelijk allereerst door te kijken waar die wijsheid vandaan komt. Wat is de bron van wijsheid. “Het begin van alle kennis is ontzag voor de Heer”, zegt vers 7a. Dus alle kennis begint bij God. God zelf is dus het beginpunt. Maar als Hij het beginpunt is dan moet Hij ook de bron zijn. Zoals bij de rivier de Maas bijvoorbeeld. Deze rivier ontspringt in Frankrijk en wel vanuit een onooglijke bron. Dat was mooi te zien in de televisieserie van Huub Stapel over de Maas, vorig seizoen. Maar dat was wel het begin van deze machtige rivier. Dus God is de bron van wijsheid. In de Bijbel wordt Wijsheid soms ook met een hoofdletter geschreven. De Wijsheid wordt als persoon opgevoerd, zoals in vers 20 van hoofdstuk 1; ”Wijsheid roept in de straten, over pleinen klinkt haar stem”. Maar je voelt op je klompen aan dat het hier gaat om God. Hij roept, Hij spreekt je toe. Dus ware wijsheid vindt je alleen bij Hem. Wijsheid is echter meer dan kennis. Als je intelligent bent kan je veel kennis opdoen, maar dat wil nog niet zeggen dat je ook wijs bent. Wijsheid is dus meer dan inzicht en kennis. Wijsheid is het vermogen om die kennis en dat inzicht op een goede manier toe te passen. Je weet dan waar het op aankomt. Daarom is wetenschap niet hetzelfde als wijsheid. Ook intelligentie is niet hetzelfde als wijsheid. Intelligente mensen kunnen soms hele domme keuzes maken in hun leven. Er is een bekent verhaal over hoe de grote Dr. Abraham Kuijper tot bekering werd gebracht, van een vrijzinnig denkende jonge predikant, in de grote gereformeerde voorman. In zijn eerste gemeente kwam hij in aanraking met een eenvoudige wijze oude vrouw, de weduwe Baltus. Zij wist met haar wijze woorden, vanuit heer diepe geloofsleven, deze jonge Kuyper aan het denken te zetten. En wel zo dat Hij zich bekeerde van zijn vrijzinnigheid. Zij had niet gestudeerd, maar putte haar wijsheid uit de bron, Jezus Christus. Daarnaast zegt vers 7a nog twee dingen, mijnsinziens. Alle kennis komt van God. Dus ookal denken wij mensen dat we zo enorm slim zijn en allerlei zaken hebben bedacht. Het komt van God. Want Hij gaf ons het vermogen om die kennis te vergaren. Ook is dat wat mensen bedenken al in de schepping aanwezig. God heeft dat geschapen. Daarom is, ten tweede, de tegenstelling tussen wetenschap en geloof een onjuiste tegenstelling. God creëerde de wetenschap en alles waar de wetenschap over gaat. Hij is immers het begin van alle kennis. Maar het is wijsheid of dwaasheid met wat wij met die wetenschap doen. Het is de arrogantie van de autonoom denkende mens die denkt dat hij wijzer is dan God, de bron van wijsheid, het begin van ALLE kennis.

LUISTEREN
Wat moeten wij dan doen? Nou, dat zegt ons vers 8; “Mijn Zoon, luister naar de lessen van je vader, verwaarloos niet wat je moeder je leert”. We moeten dus luisteren. ‘Ja, dat doe ik’, zeg je misschien. Nou dat is fijn als dat ook echt zo is. Veel mensen horen wel, maar luisteren niet. In Jesaja heeft de Here het over zijn volk dat niet luistert. “Het heeft zijn oren open, maar hoort niets”, Jesaja 42 : 20b en in datzelfde hoofdstuk vers 18 noemt Hij ze doven en blinden; “Doven, luistert! Blinden, open je ogen en zie!” Dat zegt God van Israël. Ze zijn horende doof en ziende blind. Ze luisteren niet. Dat is niet wandelen in wijsheid. Nee, dat is dwaas. “Alleen een dwaas veracht wijsheid en wijst vermaning af”, zegt vers 7b. Maar waarom doen ze dat? Het is toch veel wijzer om naar God te luisteren, naar Hem die alles schiep, de bron van de wijsheid, het begin van alle kennis? Dat zou je zeggen ja. Maar in vers 22 komt de aap uit de mouw. “Hoe lang nog, onnozele mensen, hechten jullie aan je onvolwassenheid, koesteren jullie, spotters, het eigen gelijk, keren jullie, dwazen, je tegen kennis?” Dat zijn harde en ontnuchterende woorden van God. Wij eigenwijze, arrogante, ‘autonome’ mensen denken zelf de wijsheid in pacht te hebben. We bijten ons vast in ons eigen gelijk. Dat is spotten met Gods wijsheid, dat is onvolwassen gedrag. Ook van kerkmensen. Hoe vaak betrappen we onszelf er ook niet op te denken dat wij weten hoe het zit? Hoe vaak bijten ook mensen in de Kerk zich niet vast in hun eigen gelijk? En laten zich niet gezeggen door de wijsheid van God. We horen Hem wel, maar we luisteren niet. Dat is onvolwassen gedrag. Kijk maar eens wat Paulus daarover zegt: “Werkelijk, u had toch inmiddels allemaal leraar moeten zijn! In plaats daarvan hebt u er zelf een nodig om u opnieuw de eerste beginselen van de woorden van God bij te brengen; het is met u zover gekomen dat u weer aangewezen bent op melk in plaats van op vast voedsel. Wie melk drinkt is nog een klein kind”. Hebreeën 5 : 12 en 13a. Wanneer je jezelf als gelovige onvolwassen gedraagt dan ben je nog een klein kind, zoals er onder de Hebreeën waren. Laten we daarom luisteren naar wat vader en moeder, de dominee en ouderlingen, diakenen en pastoraal werkers ons leren, uit Gods woord. “Hun lessen zijn een sierlijke krans om je hoofd, ze zijn een ketting om je hals” , vers 9. Tooi jezelf dan met deze sieraden.

DOEN
Als je luistert naar God, naar Zijn wijsheid, dan is dat ook te zien. Want je doet dan wat Hij zegt. Jakobus zegt; “Vergis u niet: alleen horen is niet genoeg, u moet wat u gehoord hebt ook doen”, Jakobus 1 : 22. Dus het is niet genoeg om zondag aan zondag Gods woord aan te horen en de uitleg daarvan in de preek. Je moet er ook naar handelen. Dan laat je zien dat je werkelijk geluisterd hebt. Dan draag je het sieraad van de wijsheid. En dat sieraad is duizend maal duizend keer kostbaarder dan goud of zilver. Want met die wijsheid mag je het eeuwige leven in. Goud en zilver kan je niet meenemen, maar dit sieraad wel. Het is de wijsheid van het geloof. Het geloof in onze Heer Jezus Christus. Hij is de weg, de waarheid en het leven. Hij is de Wijsheid in eigen persoon. Wanneer je in Hem gelooft dan handel je wijs. Want het is Jezus zelf die zegt; “Werkelijk, Ik verzeker jullie, wie gelooft , heeft eeuwig leven”, Johannes 6 : 47. Dat geloof in onze Heer, dat is ware wijsheid, maar dat is dwaasheid voor de wereld. Gered worden door een man aan het kruis, dat gaat er bij velen niet in. Maar dat is de weg die God en Zijn zoon kozen om ons te redden uit onze zonden. Nu dan knoop het in je oren, beleid het met hart en mond; “Bij U, Heer, is de levensbron”, Psalm 36, “uw licht doet, klaarder dan de zon, ons ’t ware licht aanschouwen”. Dat licht van Gods Wijsheid. Draag dat als een sieraad op je hoofd en om je nek. Bij Hem is het begin. En bij Hem is het einde, de Alpha en de Omega. Als je bij Hem begint kom je altijd goed uit.
F.L.